Spegillinn fjallar um Menningarauðlind ferðaþjónustunnar

Anna Hildur Hildibrandsdóttir, stjórnarformaður Rannsóknaseturs skapandi greina

„ Auðvitað hefur menningartengd ferðaþjónusta verið til hér um áratuga - jafnvel árhundruða - því við vitum að fólk hefur ferðast hér um landið: skáld, málarar og alls kyns fólk um aldir alda,“ segir Anna Hildur Hildirbrandsdóttir, stjórnarformaður Rannsóknaseturs skapandi greina, í samtali við fréttaskýringaþáttinn Spegilinn á RÚV í kjölfaráðstefnunnar Menningarauðlind ferðaþjónustunnar, sem fram fór í Hofi á Akureyri þann 14. maí. Áhugasamir geta horft á streymi frá ráðstefnunni á Facebook-síðu RSG.

Í Speglinum var fjallað um mikilvægi menningarferðaþjónustu og hvernig efla megi rannsóknir, gögn og samstarf á þessu sviði. Anna Hildur bendir á að í vinnuhópum ráðstefnunnar hafi mikið verið bent á að skortur sé á gögnum og að hlúið sé að og fjárfest í auknum rannsóknum. Hún lagði áherslu á að við þurfum að viðurkenna menningarauðinn sem raunverulegan styrkleika í uppbyggingu ferðaþjónustu til framtíðar og að tími sé kominn til að festa hann betur í sessi – bæði í stefnu og framkvæmd. 

Jóhannes Þór Skúlason, framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar

„ Það sem við þurfum að gera — og getum, held ég, gert — er að nýta þau miklu tækifæri sem felast í því að flétta menninguna betur inn í ferðalag ferðamannsins um landið, inn í það þjónustuframboð sem hann nýtir sér,“ segir Jóhannes Þór Skúlason, framkvæmdastjóri samtaka ferðaþjónustunnar, í samtali við Spegilinn. Jóhannes var hópstjóri vinnuhóps ráðstefnunnar um samstarf og klasahugsun. „ Við höfum vissulega verið að markaðssetja okkur sem náttúru- og ævintýraáfangastað. Það er svipað og til dæmis Nýsjálendingar hafa gert mikið. Þetta eru að mörgu leyti mjög lík lönd, og þess vegna er áhugavert að líta til þess að Nýsjálendingar hafa verið að breyta sinni markaðssetningu yfir í að sýna jafnt náttúru og menningu lands og þjóðar. Það er eitthvað sem við getum horft til. Ég held að við eigum að gera það í meira mæli hér. “ 

Í þættinum kom fram að mikil og öflug umræða átti sér stað á ráðstefnunni þar sem fjöldi sérfræðinga og hagsmunaaðila tók þátt. Umræðan endurspeglaði þann vaxandi skilning að menningarferðaþjónusta felur í sér tækifæri fyrir bæði efnahagslegan og samfélagslegan ávinning, sérstaklega ef byggt er á staðbundinni sérstöðu, skapandi greinum og öflugri stefnumótun. 

Mikil ánægja ráðstefnugesta 

Ráðstefnan Menningarauðlind ferðaþjónustunnar var haldin að frumkvæði Rannsóknaseturs skapandi greina (RSG) í samstarfi við Rannsóknamiðstöð ferðamála (RMF) og með styrk úr Hvata, sjóði menningar- og viðskiptaráðuneytisins. Að auki eru samstarfsaðilar um ráðstefnuna Austurbrú, Bláa lónið, Bandalag íslenskra listamanna, Ferðamálastofa, Félag íslenskra safna og safnafólks, Háskólinn á Bifröst, Háskóli Íslands, Háskólinn á Hólum, Háskólinn á Akureyri, Lava Show, Markaðsstofur landshlutanna, Minjasafnið á Akureyri, Rannsóknir og ráðgjöf ferðaþjónustunnar, Íslandsstofa, Rannsóknarsetur í byggða- og sveitarstjórnarmálum, Samtök ferðaþjónustunnar, Safnaráð, Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi, Rannsóknarsetur í safnafræðum, Samband sveitarfélaga á Suðurnesjum, Samtök um söguferðaþjónustu, Samtök sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra, Samtök sveitarfélaga á Norðurlandi vestra og Vestfjarðastofa. 

Markmið ráðstefnunnar var að skoða hlutverk menningar í ferðaþjónustu og hvernig efla mætti rannsóknir og gagnasöfnun sem styðja við þróun greinarinnar. Á dagskránni voru dæmisögur, fræðileg erindi og hópavinna með fjórum meginþemum: samstarf og klasahugsun, markaðs- og kynningarmál, vöruþróun og fjárfestingar, og gagnasöfn og rannsóknaáætlun. 

Þátttakendur komu víða að og mynduðu breiðan vettvang fyrir samtal milli skapandi greina og ferðaþjónustu, með það að markmiði að leggja grunn að rannsóknastefnu RSG á sviði menningarferðaþjónustu. Ráðstefnustjóri var Sigríður Örvarsdóttir, safnstjóri Listasafnsins á Akureyri. 

Rannsóknasetur skapandi greina 

Rannsóknasetur skapandi greina (RSG) var stofnað árið 2023 af Háskólanum á Bifröst, Háskóla Íslands, Háskólanum á Akureyri, Listaháskóla Íslands og Háskólanum á Hólum. Umsýsla RSG er í höndum Háskólans á Bifröst. 

Meginmarkmið RSG er að efla rannsóknir á atvinnulífi menningar og skapandi greina og greina fjölbreytt áhrif listsköpunar og menningarframleiðslu á samfélagið. RSG starfar sem óháður rannsóknaraðili og leggur áherslu á akademískt sjálfstæði. RSG vinnur að kortlagningu, greiningu og miðlun gagna og þróar rannsóknamenningu og innviði á sviði skapandi greina. 

Menning og skapandi greinar ná yfir fjölbreytt svið listsköpunar og hugverka: bókmenntir, fjölmiðlun, hönnun, kvikmyndagerð, safnastarf, myndlist, tónlist, sviðslistir, tölvuleikir, arkitektúr og fleira. Skapandi greinar eru í auknum mæli drifkraftur verðmætasköpunar og samfélagsþróunar – bæði á Íslandi og víðar.